Культурная спадчына

ПРАГРАМА КУРСА

• 
  рода-жанравую спецыфіку антычнай літаратуры;
  
• 
  жанры лірычных, эпічных і драматычных твораў антычнай літаратуры;
  
• 
  сюжэтныя і кампазіцыйныя асаблівасці вывучаемага літаратурнага твора;
  
• 
  значэнне паняццяў: эпас, лірыка, драма, меліка, эпічная фабула, эпічны герой, гекзаметр, анакрэонтыка, алкеева страфа, сапфічная страфа, гарацыянскія матывы, метаморфоза, рытарычныя прыёмы, элінізм, ідэальны герой, александрыйская паэзія, неатэрыкі і інш.;
  
• 
  змест найбольш значных манаграфій і артыкулаў, рэкамендаванага спіса літаратуры;
  
• 
  беларускіх даследчыкаў і перакладчыкаў твораў антычнай і сусветнай літаратуры.
  

• 
  пераказваць змест прачытанага твора антычных аўтараў;
  
• 
  суадносіць канкрэтныя з’явы антычнай літаратуры з асноўнымі эпохамі і накірункамі сусветнага літаратурнага працэсу;
  
• 
  вызначыць сувязь паміж героем твора антычнай літаратуры і эпохай Новага часу;
  
• 
  супастаўляць герояў розных твораў Антычнасці і Новага часу, вылучаць у іх характарах і паводзінах агульнае і адрознае;
  
• 
  бачыць у творах нацыянальнае і агульначалавечае.
  

Рэкамендаваная літаратура

1. 
   Аверинцев С.С. Поэтика ранневизантийской литературы. – М.: Наука, 1977. – 320с.
   
2. 
   Алексеев М.П. Литература средневековой Англии и Шотландии. – М., 1984.
   
3. 
   Алпатов М.В. Художественные проблемы итальянского Возрождения. М., 1976.
   
4. 
   Античная культура и современная наука. – М.: Наука,1985. – 344 с.
   
5. 
   Античная культура. Литература, театр, искусство, философия, наука: Словарь-справочник. – М.: Высш.шк., 1995. – 383 с.
   
6. 
   Античное наследие в культуре Возрождения. – М.: Наука, 1984. – 285 с.
   
7. 
   Античность и Византия. – М.: Наука, 1975. – 415 с.
   
8. 
   Античность и современность. – М.:Наука, 1972. – 504 с.
   
9. 
   Античность как тип культуры. – М.:Наука, 1988. – 336 с.
   
10. 
    Астраух А.Э. Беларуская літаратура ў кантэксце сусветнай. – Гродна: ГрдУ імя Я.Купалы, 2001. — 79 с.
    
11. 
    Багдановіч Ірына. Паэзія хараства і змагання // Роднае слова. – 1992. – №4. – С. 23-30.
    
12. 
    Баршчэўскі Лявон. Літаратура ад старажытнасці да пачатку эпохі Рамантызму: Папулярныя нарысы. – Мн., 2003. – 512 с.
    
13. 
    Барычэўскі А.І. Сучаснае ў старажытным // Узвышша. – 1928. – №3. – С.111–112.
    
14. 
    Бахтин М.М. Литературно-критические статьи. – М.: Худ. лит., 1986. – 543 с.
    
15. 
    Белецкий А.И. Русская литература и античность //Взаимосвязи и взаимодействие национальных литератур. – М.,1961. – С.174-179.
    
16. 
    Бельскі А.І. Станаўленне беларускай пейзажнай паэзіі // Беларуская літаратура. Выпуск 18. – Мн., 1990. – С. 10–21.
    
17. 
    Борухович В.Г. Квинт Гораций Флакк. Поэзия и время. – Саратов: Изд-во Казанского университета, 1993. – 376 с.
    
18. 
    Вергилий. Буколики. Георгики. Энеида. – М.: Худ. лит., 1971. – 417 с.
    
19. 
    Византийская литература. – М.: Наука, 1974. – 363 с.
    
20. 
    Вопросы античной литературы и классической филологии. – М.: Наука, 1966. – 535 с.
    
21. 
    Гаспаров М.Л. Поэзия вагантов // Поэзия вагантов. – М., 1975.
    
22. 
    Гаспаров М.Л. Поэзия Катулла // Гай Валерий Катулл. Книга стихотворений. – М., 1986. – С. 155-207.
    
23. 
    Гніламедаў У.В. Традыцыі і наватарства. – Мн.: Маст. літ-ра, 1972. – 176 с.
    
24. 
    Голенищев-Кутузов И.И. Средневековая латинская литература. – М., 1972.
    
25. 
    Голенищев-Кутузов И.Н. Итальянское Возрождение и славянские литературы XV–XVI веков. – М., 1963.
    
26. 
    Голенищев-Кутузов И.Н. Творчество Данте и мировая культура. – М., 1971.
    
27. 
    Грабарь-Пассек М.Е. Античные сюжеты и формы в западноевропейской литературе.– М., 1966. – 229 с.
    
28. 
    Грынчык М.М. Фальклорныя традыцыі ў беларускай дакастрычніцкай паэзіі. – Мн.: Навука і тэхніка., 1969. – 294с.
    
29. 
    Данте и всемирная литература. – М., 1967.
    
30. 
    Дорошевич Э., Конон В. Очерки истории эстэтической мысли Белоруссии. – М.: Искусство, 1972. – 320с.
    
31. 
    Дорошкевич В.И. Новолатинская поэзия Белоруссии и Литвы. Первая половина ХVI в. – Мн.: Наука и техника, 1979. – 208 с.
    
32. 
    Дримба О. Овидий. – Бухарест, 1967. – 291 с.
    
33. 
    Дрэйзін Ю. Антычныя матывы ў паэзіі М.Багдановіча //Узвышша. – 1928. – №2. – С. 184–194.
    
34. 
    Жлутко А.А. Антычныя традыцыі ў літаратуры Рэнесансу і асветніцтва на Беларусі //Спадчыны Скарыны:3б.матэрыялаў першых Скарынаўскіх чытанняў. – Мн., 1989. – С. 239–247.
    
35. 
    Жлутко А.А. Латинская поэзия Белоруссии эпохи Просвещения. Диссертация на соискание ученой степени кандидата филологических наук. – Мн., 1990. – 203 с.
    
36. 
    Жураўлеў В.П., Шпакоўскі І.С., Яскевіч А.С. Пытанні паэтыкі – Мн.: Навука і тэхніка, 1974. – 220 с.
    
37. 
    Кабаковіч А.К. Фальклорныя і анталагічныя традыцыі ў беларускай паэзіі: Гіст.-тэарэт.нарыс. – Мн.: Навука і тэхніка, 1989. – 127 с.
    
38. 
    Каваленка В.А. Міфа-паэтычныя матывы ў беларускай літаратуры. – Мн.: Навука і тэхніка, 1981. – 320с.
    
39. 
    Кавалеў С.В. Героіка-эпічная паэзія Беларусі і Літвы канца XVI ст. –Мн.,1993. – 102с.
    
40. 
    Каяла У.І. Станаўленне і развіццё жанру беларускай байкі. – Гродна: ГрДУ імя Я.Купалы, 2001. – 124 с.
    
41. 
    Кісялеў Г.В. Загадка беларускай «Энеіды». – Мн.: Беларусь,1971.– 216 с.
    
42. 
    Классическое наследие и современность. – Л., 1981.
    
43. 
    Конан У.М. Ля вытокаў самапазнання: Станаўленне духоўных каштоўнасцей у святле фальклору. – Мн.: Маст.літ., 1989.– 238 с.
    
44. 
    Конан У.М. Святло паэзіі і цені жыцця: Лірыка Максіма Багдановіча. – Мн.: Маст. літ., 1991. – 208 с.
    
45. 
    Конан У.М. Эстэтычная думка на Беларусі ў XVI стагоддзі //Францыск Скарына і яго час: Энцыкл. давед. – С. 557–558.
    
46. 
    Конон В.М. От Ренесанса к класицизму. Становление эстетической мысли Белоруссии в XVI–XVIII вв. – Мн.: Наука и техника, 1978. –160 с.
    
47. 
    Кун Н.А. Легенды и мифы Древней Греции. – Мн.: Нар. асвета, 1989. – 462с.
    
48. 
    Лапидус Н.И. Зарубежная литература в белорусских изданиях и переводах. – Мн.,1968. – 92с.
    
49. 
    Лебядзевіч Д.М. «Александрыя» ў замежнай і беларускай літаратуры // Славянскія мовы, літаратуры і культуры: этнас у святле гісторыі і сучаснасці. Мат між. нав. канф. – Гродна: ГрДУ, 2003. – С. 10–14.
    
50. 
    Лебядзевіч Д.М. Анакрэот і сусветная літаратурная традыцыя // Рэспубліканскія Купалаўскія чытанні: Мат. рэсп. навук. канф. – Гродна: ГрДУ, 2003. – С. 148–154.
    
51. 
    Лебядзевіч Д.М. Мікола Гусоўскі і Вергілій (Літаратура эпохі Адраджэння і традыцыі антычнай класікі) // Шлях да ўзаемнасці: Мат. Х Міжнар. навук. канф. – Гродна: ГАУПП, 2004. – С. 180–186.
    
52. 
    Лебядзевіч Д.М. Старажытнагрэчаская лірыка ў беларускай літаратуры: рэцэпцыя і тыпалогія // Актуальныя праблемы выкладання мовы і літаратуры ў вышэйшай і сярэдняй школе: Мат. рэсп. навук. канф. – Гродна: ГрДУ, 2004. – С. 189–195.
    
53. 
    Лебядзевіч Дз.М. З жыватворных крыніц Гелікона: антычная спадчына і станаўленне беларускай класічнай літаратурнай традыцыі. – Гродзенскае АУПП “Слонімская друкарня”, 2002. – 112 с.
    
54. 
    Литература эпохи Возрождения и проблемы всемирной литературы. – М.: Наука, 1967. – 515с.
    
55. 
    Лойка А.А. Беларуская паэзія пачатку ХХ стагоддзя.-Мн.:БДУ,1972.-240с.
    
56. 
    Лосев А.Ф. История античной эстетики (ранняя классика). – М.: Высш.школа, 1963. – 583с.
    
57. 
    Лосев А.Ф. Эстетика Возрождения. – М., 1978.
    
58. 
    Лявонава Е.А. Агульнае і адметнае: Творы беларускіх пісьменнікаў ХХ ст. у кантэксце сусветнай літаратуры. – Мн, 2003.
    
59. 
    Майоров Г.Г. Формирование средневековой философии. – М., 1979.
    
60. 
    Мальдзіс А.І. На скрыжаванні славянскіх традыцый: Літаратура Беларусі пераходнага перыяду /другая палавіна XVII-XVIII ст./ – Мн., 1980. – 352с.
    
61. 
    Мальдзіс А.І. Традыцыі польскага асветніцтва ў беларускай літаратуры XIX ст. – Мн.,1972.
    
62. 
    Мальчукова Т.Г. Античное наследие и современная литература –Петрозаводск,1988. – 98с.
    
63. 
    Малюковіч С.Д. Інтэрпрэтацыя вобраза Праметэя ў беларускай літаратуры ХХ стагоддзя // Славянские литературы в контексте мировой. – Мн., 1995. – С. 123–127.
    
64. 
    Мархель Уладзімір. Праца духу – дзеля любові // Роднае слова. – 1994. – №9. – С. 20–24.
    
65. 
    Мелетинский Е.М, Средневековый роман: Происхождение и классические формы. – М., 1983.
    
66. 
    Мифологический словарь. –М.: Сов.Энциклопедия, 1990. – 672с.
    
67. 
    Міфы бацькаўшчыны. – Мн.: БелЭН, 1994. – 109с.
    
68. 
    Мішчанчук М.І. Беларуская савецкая паэзія 20–30-ых гадоў. – Мн., 1988.
    
69. 
    Никола М.И. Английская литература XIV в.: Становление национальных культурных традиций. – М., 1994.
    
70. 
    Падокшын С.А. Антычная літаратура і філасофія на Беларусі ў XV–XVII стст. // Францішак Скарына і яго час: Энцыкл. давед. – С. 238–240.
    
71. 
    Падокшын С.А. Роля антычных традыцый у развіцці культуры і грамадскай думкі на Беларусі ў XVI–XVII стст. // Беларуская літаратура. – Вып. 5. – Мн., 1977. – С. 3–15.
    
72. 
    Памятники средневековой латинской литературы IV - IX вв. М., 1970.
    
73. 
    Порецкий Я.И. Николай Гусовский.-Мн.:Наука и техника,1984.-94с.
    
74. 
    Рагойша В. Тэорыя літаратуры ў тэрмінах. – Мн: “Беларуская энцыклапедыя”, 2001. – 384 с.
    
75. 
    Радциг С.И. Античная литература. Ее художественное и историческое значение в связи с общей культурой древних греков и римлян. – М., 1962. – 129 с.
    
76. 
    Савельева Л.И. Античность в русской романтической поэзии. – Казань, 1968.– 101 с.
    
77. 
    Саверчанка І.В. Сымон Будны – гуманіст і рэфарматар. – Мн.: Універсітэцкае, 1993. – 223 с.
    
78. 
    Саверчанка І. Aurea mediocritas. Кніжна-пісьмовая культура Беларусі: Адраджэнне і ранняе Барока. – Мн.: Тэхналогія, 1998. – 319 с.
    
79. 
    Традиции и новаторство в античной литературе. – Л., 1982. – 244с.
    
80. 
    Уколова В.И. Античное наследие и культура раннего средневековья. – М.: Наука, 1989. – 320с.
    
81. 
    Цисык А.З. «Георгики» Вергилия и новолатинская гуманистическая поэзия Беларуси и Украины ХVІ в. // Славянские литературы в контексте мировой. – Мн., 1995. – С. 334­–338.
    
82. 
    Чамярыцкі В.А. Беларускія летапісы як помнікі літаратуры. – Мн.: Навука і тэхніка, 1969. – 192 с.
    
83. 
    Чистякова Н.А. Эллинистическая поэзия: Литература, традиции и фольклор. – Л., 1988. – 176 с.
    
84. 
    Шамякіна Т.І. Таямніца нараджэння // Роднае слова. – 1995. – №9. – С.141–151.
    
85. 
    Шталь И.В. Поэзия Гая Валерия Катулла. – М.:Наука, 1977. – 263с.
    
86. 
    Энеіда навыварат; Тарас на Парнасе. – Мн.: Юнацтва, 1982. –62с.
    
87. 
    Яскевич А.С. Становление белорусской художественной традиции.– Мн.: Наука и техника, 1987. – 232с.
    
88. 
    Joannis Visliciensis. Bellum Prutenum = Ян Вісліцкі. Пруская вайна: На лацінскай і беларускай мовах / Уклад., перакл., камент. Ж.В.Некрашэвіч-Кароткай. – Мн.: Прапілеі, 2005. 234 с.
    

1. 
   Апакаліпсіс Іаана Багаслова і антычнасць.
   
2. 
   Матывы старажытнагрэчаскай лірыкі ў беларускай паэзіі.
   
3. 
   Анакрэонт і сусветная літаратурная традыцыя.
   
4. 
   Анакрэантычныя матывы ў паэзіі (Аляксандра Пушкіна, Яна Чачота, Максіма Багдановіча).
   
5. 
   “Александрыя” ў беларускіх перакладах і інтэрпрэтацыях.
   
6. 
   “Шахнамэ” Фірдаусі і традыцыі антычнага эпасу.
   
7. 
   Дантэ і Вергілій.
   
8. 
   Пятрарка і лірыка Катула.
   
9. 
   Шэкспір і антычнасць.
   
10. 
    Вергілій і Мікола Гусоўскі (традыцыі антычнай класікі ў беларускай літаратуры эпохі Адраджэння).
    
11. 
    Антычныя матывы ў беларускай літаратуры Адраджэння, барока і Асветніцтва.
    
12. 
    Антычнасць у паэзіі Сімяона Полацкага.
    
13. 
    Кніга Яна Баршчэўскага “Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях” і антычная традыцыя.
    
14. 
    Антычныя матывы ў паэзіі Адама Міцкевіча і Яна Чачота (паводле беларускіх перакладаў).
    
15. 
    Авідзій у творчым лёсе Пушкіна.
    
16. 
    Гогаль і антычнасць.
    
17. 
    “Энеіда” Вергілія і “Энеіда навыварат” В.Равінскага (да пытання аб праблемна-тэматычных і сюжэтна-кампазіцыйных сувязях).
    
18. 
    Вобраз Праметэя ў паэзіі рамантыкаў.
    
19. 
    “Памятнік” Гарацыя і традыцыя літаратурнага “памятніка” ў А.Пушкіна, А.Міцкевіча і М.Багдановіча.
    
20. 
    Максім Багдановіч – перакладчык Гарацыя і Авідзія.
    
21. 
    Антычнасць у лірыцы Афанасія Фета.
    
22. 
    Зборнік “Лірыка” Катула і “Вянок” Максіма Багдановіча: тыпалогія параўнання.
    
23. 
    Матыў праметэеўскага агню ў беларускай літаратуры.
    
24. 
    Традыцыі антычнага эпасу ў паэме Якуба Коласа “Новая зямля” (Гамер, Гесіёд, Вергілій).
    
25. 
    Трансфармацыя антычных вобразаў і матываў у паэзіі Максіма Танка.